Osobom z największą potrzebą wsparcia świadczenie wspierające będzie przysługiwało już od nowego roku, a kolejne grupy osób z niepełnosprawnością będą mogły się o nie starać w 2025 i 2026 r. Świadczenie wspierające będzie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnością. Zmienią się też zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego.
Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Ustawa określa warunki nabywania prawa do świadczenia wspierającego oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia – podała w środę, w komunikacie Kancelaria Prezydenta RP, informując, że prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę w poniedziałek, 24 czerwca.
Dla kogo świadczenie wspierające
Świadczenie wspierające (dalej: ŚW) ma trafiać bezpośrednio do dorosłych osób z niepełnosprawnościami. Jego wysokość powiązana została z wymiarem renty socjalnej. O wysokości świadczenia będzie decydować m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem czy jej wiek (określane punktowo). Zgodnie z ustawą, kwota świadczenia wspierającego zostanie powiązana z wysokością renty socjalnej, która wynosi teraz 1588,44 zł miesięcznie brutto.
W ustawie zapisano, że świadczenie wspierające przysługuje osobie od ukończenia 18. roku życia.
Ile wyniesie świadczenie wspierające
Ustawa przewiduje, że świadczenie wspierające przysługuje w wysokości od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej – w zależności od poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje ustalające poziom potrzeby wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób niepełnosprawnych maksymalnie na 7 lat.
Świadczenie wspierające będzie przysługiwać miesięcznie w wysokości:
220 proc. renty socjalnej, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 95 do 100 punktów.
180 proc. renty socjalnej określono na poziomie od 90 do 94 punktów,
120 proc. renty socjalnej - na poziomie od 85 do 89 punktów,
80 proc. renty socjalnej - na poziomie od 80 do 84 punktów,
60 proc. renty socjalnej - na poziomie od 75 do 79 punktów,
40 proc. renty socjalnej - na poziomie od 70 do 74 punktów.
Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwało, jeżeli:
osoba uprawniona do świadczenia wspierającego zostanie umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
osoba uprawniona do świadczenia wspierającego uzyska za granicą prawo do świadczenia o podobnym charakterze, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym będą stanowić inaczej;
inna osoba będzie uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków z opieką nad osobą uprawnioną do świadczenia wspierającego, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym będą stanowić inaczej.
Przy ustalaniu potrzeby wsparcia w formie punktów pod uwagę będzie brana m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem oraz jej wiek. Będzie w tym pomocny kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania określonych czynności przez osobę ubiegającą się o ŚW oraz skala oceny poziomu potrzeby wsparcia. Poziom potrzeby wsparcia ustalany będzie na podstawie obserwacji, wywiadu bezpośredniego oraz oceny funkcjonowania osoby ubiegającej się o to wsparcie. Dotychczas nie wiadomo, jaka dokładnie skala będzie służyła do oceny potrzeby poziomu wsparcia. Rząd zapowiada zmianę dotychczas zapisanej w rozporządzeniu skali BVD, ale nie wiadomo na jakie narzędzie zostanie ona zamieniona.
Jak ubiegać się o świadczenie wspierające
Świadczenie wspierające będzie wypłacał Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa nakłada na Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne opiekunom, którzy nie podejmą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, wspólnie z nią zamieszkującemu i gospodarującemu.
Zgodnie z ustawą, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego należy złożyć nie wcześniej, niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Wnioski do ZUS składa się wyłącznie w formie elektronicznej.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach - opiekun dorobi bez limitu
Ponadto - według ustawy - świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało na każde uprawnione dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie, a nie tylko na jedno. Opiekun pobierający świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie też miał możliwość dorabiania bez limitu.
Prawa nabyte - można zostać w "starym systemie"
Ustawa zachowuje prawa nabyte, czyli wszystkie osoby pobierające dotychczas świadczenia opiekuńcze: świadczenie pielęgnacyjne (ŚP), specjalny zasiłek opiekuńczy (SZO) lub zasiłek dla opiekuna (ZDO) będą mogły pozostać w starym systemie, obowiązującym dziś. Takie osoby pozostaną w starym systemie, jeśli tak zdecydują, również z dniem nabycia każdego kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności. To oznacza również, że pozostaną w nim na obecnie obowiązujących zasadach, czyli np. pobierający świadczenia opiekuńcze nadal nie będą mogli do nich dorabiać.
Świadczenie wspierające od 1 stycznie 2024 r.
Natomiast wszyscy, którzy wejdą do systemu po 1 stycznia 2024 r., bo np. nabędą niepełnosprawność, będą otrzymywali wsparcie już na nowych zasadach. Nie będą mieli prawa wyboru starego systemu. Przepisy uzależniają otrzymanie świadczenia wspierającego w odpowiedniej wysokości od punktacji w skali potrzeby wsparcia – od 70 do 100 punktów.
ŚW będzie dodatkowym wsparciem do wszystkich pobieranych świadczeń np. renty socjalnej. Jednak będzie się ono wliczało do dochodu, jeśli chodzi o odpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze i usługi opiekuńcze z pomocy społecznej.
Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/kadry/ustawa-o-swiadczeniu-wspierajacym,522078.html